Hasta yakınlarının psikolojisi

Kalp yetersizliği olan bir kişi ile yaşıyorsanız veya çok yakınınız ise, doktor ve hemşirelerin önerilerini izlemesinde en büyük etkiyi siz yapabilirsiniz. Ancak hasta yakını olarak yeni rolünüze uyum sağlamanız zaman alacaktır. Bir çok kişi, bir işte çalışma veya çocuk yetiştirme gibi diğer sorumluluklarına ek olarak bu rolü de üstlenmek zorunda kalabilir. Bu durum bazı zamanlar stresli veya umut kırıcı olsa da alınacak ödüller de büyük olacaktır.

Böyle bir durumda herkesin vereceği duygusal tepkiler farklı olacaktır. Ancak hasta yakını olarak zaman zaman aşağıdaki gibi hislere kapılabilirsiniz:

Sorunlarla boğuşurken bile her zaman pozitif ve neşeli olmanız gerektiğini düşünebilirsiniz. Bu durumda olumsuz duygularınızı sürekli bastırırsınız ancak bu şekilde davranmanız ileride depresyona girmenize yol açabilir.
Kendinizi kaygılı hissedebilirsiniz çünkü yakınınızı nelerin beklediğini bilmiyorsunuz ve kendinizi onun sağlığından sorumlu hissediyorsunuz. Yakınınızda son derece kaygılıysa bu duyguyu onunla birlikte yaşamamanız zor olacaktır.
Kendinizi kırgın hissedebilirsiniz. Hayatınızdaki değişikliklerden ötürü hayal kırıklığına uğrayabilir ve yakınınızı bu durumun sorumlusu olarak görebilirsiniz. Yakınınız yeni duruma uyum sağlamak için yeterince işbirliği yapmıyorsa fedakarlıklarınızın takdir edilmediğini hissedebilirsiniz.
Yakınınız hasta olduğu için ona kızgın olduğunuzu hissedebilirsiniz. Bunun neden sizin başınıza geldiğini sorgulayabilirsiniz veya yakınınıza kendine yeterince bakmadığı, örneğin zamanında sigarayı bırakmadığı için kızabilirsiniz.
Olumsuz düşüncelerinizden ötürü kendinizi suçlu hissedebilirsiniz. Yeterince güçlü olamadığınızı ve yakınınıza yeterince destek olamadığınızı düşünebilirsiniz.
Bazen kendinizi tamamen yalnız hissedebilirsiniz ve kimsenin sizi anlamadığını düşünebilirsiniz.

Bu tür düşünce ve duyguları deneyimleyen tek kişi siz değilsiniz. Tüm enerjinizi hasta olan yakınınızla birlikte sizin bakımınıza ve desteğinize ihtiyaç duyan insanlara verirken kendi ihtiyaç ve duygularınızı yok saymayın. Duygularınızı dile getirin ve ciddi derecede rahatsızlık duyarsanız profesyonel yardım alabileceğinizi unutmayın.

Kendinizi ihmal etmeyin

Bu süreçte sizin de kendi sağlığınızı korumaya hakkınız var, İşte bazı öneriler:

Kendinizi ihmal etmemelisiniz. Bu bencil bir davranış değildir, sevdiğiniz insana daha fazla destek olmanızı sağlayacaktır.
Yakınınız karşı olsa bile başkalarından yardım isteyebilirsiniz. Her şeyi tek başınıza yapmak zorunda değilsiniz.
Sinirlenmeye, depresif olmaya ve sıkıntılı duygularınızı dışa vurmaya sizin de hakkınız var.
Kendinize zaman ayırmanız önemlidir. Zaman zaman arkadaş ziyaretleri veya sinemaya gitmek gibi sizi keyiflendirecek aktiviteler yapmanız önemlidir.
Geceleri iyi uyuyun. Araştırmalar dinlenmiş hissetmeyen veya yeterli uyku alamayan kişilerin sıklıkla daha depresif olduğunu göstermiştir. Uyku konusunda sürekli zorluk yaşıyorsanız, size yardımcı olacak ilaçlar veya tekniklerle ilgili bilgi almak için doktorunuza veya hemşirenize danışın.
Sağlığınıza dikkat edin. Fiziksel sağlığınızı korumak, duygusal sağlığınızı korumak için iyi bir yoldur. Sigara içmeyin, daha aktif bir yaşam sürün ve sağlıklı beslenin.

Depresyonu gözden kaçırmayın

Aşağıdaki belirtilerden birkaç tanesini iki haftadan daha uzun süredir yaşıyor olmanız durumunda depresyonda olabilirsiniz:

Ruh halinin kötü olması
Keyif alınan şeylere karşı ilginin belirgin şekilde azalması
Suçluluk ve değersizlik hissi
Kaygı ve olumsuz düşüncelerin önüne geçememe
İştah ve kiloda değişiklik
Huzursuzluk hissi ve gerginlik
Normalden fazla veya az uyuma
Konsantrasyon sorunları ve karar vermekte zorlanma
Cinsel isteksizlik
Kişisel temizliğin önemsenmemesi
Yorgun ve enerjisiz hissetmek
Kolayca ağlamak

Klinik depresyon ciddi bir hastalıktır. Depresyonda olduğunuzu düşünüyorsanız mutlaka bir psikolog veya psikiyatriste danışın.

Referanslar: 1. Enç N, Yiğit Z, Altıok M. Kalp yetersizliği hasta el kitabı. İstanbul, Hayykitap, Barış matbaası; 2007. 2. HOW YOU MAY BE FEELING. http://www.heartfailurematters.org/en_GB/For-caregivers/How-you-may-be-feeling. Son erişim tarihi: 11 Ağustos 2015. 3. Heart Failure Society of America. Module 6: Managing Feelings About Heart Failure. http://www.hfsa.org/hfsa-wp/content/uploads/2014/10/module6.pdf. Son erişim tarihi: 11 Ağustos 2015. 4. American Heart Association. What Is Caregiver Burnout? http://www.heart.org/idc/groups/heart-public/@wcm/@hcm/documents/downloadable/ucm_ 300657.pdf. Son erişim tarihi: 11 Ağustos 2015.